Onlangs mocht ik een uitvaart begeleiden van een lieve oma met een boel kleinkinderen. Oudere kleinkinderen in dit geval. Die gedragen zich vaak “groot”, maar zitten meestal vol gevoel en onzekerheid. Zeker als het een eerste aanraking is met de dood. Dan is het extra belangrijk dit goed te begeleiden. En ze er op de juiste manier bij te betrekken.
Om 12 uur druppelt de familie binnen. Er wordt geknuffeld en begroet. We eten samen een broodje op de vuist en ondertussen wordt de dag nog even doorgenomen. En dat allemaal met oma in het midden van de kamer. Dan is het zover. Oma’s kleding wordt nog even
rechtgetrokken. Een streel over haar wang, een kus op haar voorhoofd. De kist gaat voorlopig dicht. Gelukkig is het definitieve afscheid pas later op de dag.
“Wie wil er helpen?” Ouders en kinderen leggen de deksel er samen op. Knopjes worden zorgvuldig aangedraaid. Dan dragen de kleinkinderen oma voorzichtig en liefdevol naar buiten. De mensen van de zorginstelling staan in een mooie erehaag en nemen op hun
manier ook afscheid. Oma wordt in de rouwauto gezet en alle bloemen worden er eerbiedig bij gelegd. Een heel bijzonder moment, ook voor de ouders. Ik hoor ze zeggen: “Tja, kleine kinderen worden groot, hè…”
Als ouder weet je niet hoe kinderen de dood ervaren. Maar geef ze ruimte en tijd voor hun gevoelens. En vooral eerlijk antwoord geven op hun vragen. Als een kind eerst aangeeft niks te willen doen tijdens het afscheid, kan dat later zo maar anders zijn. Soms sta je versteld
van wat ze uiteindelijk allemaal kunnen en willen doen. Helpen bij de verzorging, een fotoreportage maken, de overledene naar het crematorium rijden. Het is onze taak als ouders om te praten met en te luisteren naar je kind. En ze deel te laten nemen aan het rouwproces. Zo leer je samen om te gaan met de dood.
Als uitvaartbegeleider is het altijd even aftasten, hoe ouders erin staan met hun kinderen. Soms spreken ouders voor hun kinderen. “Oh nee hoor, die van ons willen niks doen, die vinden dat maar niks” of “Ik wil dat ze opa herinneren zoals hij was en niet zoals hij er nu uitziet.” Toch kun jij dat als ouder niet beslissen. Betrek je kind bij het rouwproces en vraag of het wil bijdragen aan het afscheid. Dat kan ook op de achtergrond zijn. Het zorgt voor een stukje verwerking en leren omgaan met de dood. Die mogelijkheid mag je kinderen niet ontnemen. Net als het laten zien van je tranen. Maak er geen probleem van.
Afscheid nemen hoort bij het leven, ook voor kinderen… ontneem ze dat niet.
Want weghouden van een afscheid is weghouden van de dood. En de dood komt uiteindelijk op ieders pad.