Bewust afscheid nemen op haar eigen manier

Een paar weken eerder had Clara aangegeven niet langer te willen leven. Haar gezondheid ging zienderogen achteruit en voor haar was het – met 93 jaar – wel mooi geweest.

Omringd door haar kinderen liet ze het leven los. Niet helemaal waar, want toen de kinderen even niet bij haar waren, blies ze haar laatste adem uit. Ze wilde dit laatste stukje blijkbaar toch alleen doen.

Niet bang om te gaan, wel om terug te keren

Clara had haar grootste angst vaak benoemd: wakker worden in de kist. Niet het doodgaan zelf, maar het idee dat ze daarna weer zou ontwaken, vond ze beangstigend. Op haar laatste dag kwam deze angst nog een paar keer ter sprake, gedeeld met haar kinderen, met een traan en soms ook een glimlach.

Uitvaartwensen vastleggen geeft rust

Clara had haar wensen heel precies vastgelegd in een envelopje. Daarin stond welke tekst op het bidprentje moest komen, wie het bloemetje naar Maria mocht brengen tijdens de dienst en waar ze opgebaard wilde worden.

Dat laatste was voor haar belangrijk: jarenlang maakte zij als vrijwilligster de kerk schoon. Op haar briefje stond: “Graag opgebaard in de aula van de O.L. Vrouwekerk (welverdiend na 30 jaar kerk schoonmaken).” En zo geschiedde.

Een persoonlijke uitvaart, gedragen door de familie

Het afscheid was warm en persoonlijk. De familie deed veel zelf: haar dochter hielp bij de verzorging, Clara had haar kleding al klaargelegd en we hoorden haar in gedachten zeggen: “Ie zorgt er toch wa veur dat mien hoar good zit?”

Het bloemstuk werd liefdevol gemaakt door een schoondochter. De schoondochters brachten “Klaartje” zelf naar het crematorium. Haar zoon liep voor de rouwauto uit, een laatste groet vol respect. Het werd een eerbetoon dat precies bij haar paste.

Samen afscheid nemen geeft verbinding

Tijdens het nazorggesprek blikten we samen terug op de uitvaartweek. De conclusie van de familie: We hebben het met elkaar mooi gedaan. Iedereen in het grote gezin nam een stukje van het afscheid op zich, op een manier die voor hem of haar goed voelde. En wat vond ik het bijzonder dat ik daar onderdeel van mocht zijn.